VINTAGE PORNO
Gay pornosterren golden in de jaren zeventig en tachtig als ware helden van een steeds zelfbewuster wordende subcultuur. Hun uiterlijk en imago waren een weerspiegeling van een nieuwe tijdsgeest.
Tekst: Gideon Querido van Frank
Dit artikel verscheen eerder in Winq (zie beneden voor weergave volledig PDF)
1. Casey Donovan
Pornografie is zo oud als de mensheid en op een van de allereerste beeldopnames, eind 19e eeuw, is seks te zien. Maar het pornostersysteem zoals we het vandaag de dag kennen, stamt uit de jaren zeventig van de twintigste eeuw. Alle gefotografeerde en gefilmde seksuele handelingen vóór die periode werden uitgevoerd door anonieme acteurs. Tijdens de seksuele bevrijding en de homobeweging werd porno gezien als een daad van verzet tegen de burgerlijke orde; de acteurs werden de helden van de steeds zelfbewuster wordende subcultuur. Een van de allereerste gay pornofilms was Boys in the Sand (1971), een hitsig drieluik vol man on man action op – hoe kan het ook anders – Fire Island. Sinds de Stonewallrellen waren de tijden enorm veranderd: voorafgaand aan de première werd een grote nationale marketingcampagne opgezet met advertenties in The New York Times en Variety, de film ging in première in een grote bioscoop in Manhattan en stond maanden garant voor uitverkochte zalen. (het blad Variety jubelde: ‘There are no more closets!’) De hoogblonde hoofdrolspeler Casey Donovan (1943-1987) werd een instant-icoon en een van de grootste pornosterren (en top escorts) uit zijn tijd. ‘Ask Casey’, zijn rubriek in Stallion Magazine, geeft een boeiend en hilarisch beeld van het homoleven vóór het aidstijdperk. Zijn wens, een carrière in mainstream film, is nooit uitgekomen, maar Ingrid Bergman zei ooit dat hij net zoveel charisma als Robert Redford had. Donovan stierf op 43-jarige leeftijd aan de gevolgen van hiv.
2. Peter Berlin
Twee jaar na Casey Donovans val naar de top in Boys in the Sand verscheen er een nieuwe (porno)ster aan de hemel: de Duitser Armin Hagen Freiherr von Hoyningen-Huene, oftewel Peter Berlin (1942). Hij speelde de hoofdrol in undergroundhit Nights in Black Leather (1973), een ode aan San Francisco uit de jaren zeventig. Het waren de dagen ná Stonewall en vóór het aidstijdperk, dagen die in het teken stonden van non-stop seks en orgies in bath houses, appartementen, kantoren, dakterrassen, steegjes en parken. Peter Berlin – hoogblond en altijd geil – werd het ultieme symbool van dit zorgeloze tijdperk. Pornofilm The Boy (1974), waar Berlin verantwoordelijk was voor regie, productie en de hoofdrol, werd even succesvol. Minstens zo beroemd als zijn twee films waren Berlins gefotografeerde zelfportretten: naakt in een studio of tijdens het cruisen in (zelfgemaakte) strak zittende kleding. De homogemeenschap smulde er van. Berlin werd beste vriendjes met Salvador Dali en Rudolph Nureyev, ook klinkende namen als Robert Mapplethorpe, Tom of Finland en Andy Warhol waren idolaat van het sekssymbool en vereeuwigden hem in hun kunst. In 1980 trok Berlin zich plotseling terug uit het publieke leven.
Genadeloos penetreerde hij busladingen schooljongens in elk denkbare positie
3. Byron Hawkwood
Met z’n snor, geföhnde Californisch-blonde haren en lachende open blik, is COLT-model Byron Hawkwood de verpersoonlijking van de zorgeloze jaren zeventig. Hij was populair in die tijd, maar er is nagenoeg niets meer over hem bekend. COLT Studio Group herontdekte zijn fotoseries naar eigen zeggen een paar jaar geleden in een vergeten archief en gooide ze online in hun populaire retro-reeks Flashback Friday. Tenminste, dit is het marketing-praatje van de studio. Want zo’n vergeten God, waar niemand meer iets van weet en die opeens zijn come back maakt, is natuurlijk een natte droom op zich. Je kan van alles op Bron projecteren en dat is nou precies de essentie van porno. Slimme zet van die COLT-jongens.
4. Chad Douglas
Martin Cox (1957-1999) trok als mager Puorto Ricaans scharminkel begin jaren tachtig naar New York op zoek naar liefde, roem en geld. Zoals zo velen werd hij hustler en go go-danser, maar echt een succes werd het allemaal niet. Totdat hij zich transformeerde tot spierbonk, zijn naam veranderde in Chad Douglas en zich door Falcon Studio’s liet ontdekken als ultieme dekhengst. Porno maakte begin jaren tachtig een enorme opmars: dankzij videobanden en –recorders was porno voor iedereen op elk moment van de dag beschikbaar. In het licht van de oprukkende aidsepidemie was thuis voor de buis sowieso te verkiezen boven de gay adult movie theatres. (waar veel anonieme seks plaatsvond) Chad (stoere kop, breedgeschouderd, harig en met grote Magnum-snor) werd een beroemdheid in vele huiskamers. Hij werd neergezet als een dominante macho daddy; bottoms in die dagen waren blond, jongensachtig en onderdanig. Als spierbonk met een reusachtig lid hield hij zijn medespelers tijdens de daad in de lucht en penetreerde hij busladingen schooljongens genadeloos in elk denkbare positie. Pornoster Scott O’Hara vertelt in zijn Autopornography dat Douglas in het echte leven verre van dominant was: ‘Regisseurs moesten uren op hem inpraten voordat hij zijn act als agressieveling naar behoren kon opvoeren. Eigenlijk was hij dol op roddelen en zijn droom was een eigen kapsalon te openen’. Zo ver is het nooit gekomen. Condom awareness bestond nog niet en Douglas overleed, na meer dan een decennium in porno gewerkt te hebben, aan de gevolgen van aids.
Hij had de kop (en de billen) van een Griekse god en er werd voorspeld dat hij de Zeus van de pornowereld zou worden
5. Sam Dekker
We blijven nog even in de vroege jaren tachtig. Hij wordt de mooiste man uit die tijd genoemd, maar er is maar weinig bekend van COLT-pin up Sam Dekker. Wat we weten is dit: ergens begin jaren tachtig kwam Dekker de studio’s van COLT Studio Group in Los Angeles binnenlopen en liet zich voor wat dollars naakt fotograferen. De studio dacht de jackpot binnen te hebben: Dekker had de kop (en de billen) van een Griekse god en er werd voorspeld dat hij de Zeus van de pornowereld zou worden. De studio-marketingmachine zette hem neer als een ‘echte man’ en dat was een slimme zet. Van de wapperende lange haren van de hippies tot de nichterigheid van homorechten-activisten, mannelijk ideaalbeeld van het voorbije decennium was ambiguïteit en androgyniteit. Die tijd was voorbij en in de jaren tachtig begon een nieuw, ruw soort, mannelijkheid te domineren. Volgens COLT Studio Group hield Dekker dus van ‘all things rough and rugged’ en zijn gespierde mannelijke lichaam was ‘built from long days of hard labor, giving blood, sweat and tears on the job, rather than from the latest gym routines’. We zien Dekker op foto’s als cowboy, bouwvakker en atleet, alles aan hem is groot. De foto’s creëerden een hype, maar Dekker verdween net zo geheimzinnig als hij gekomen was.
6. Buck Hayes a.k.a. Rex Morgan
Ook hij maakte furore in de vroege jaren tachtig en lijkt van de aardbol verdwenen. Buck Hayes trok als puber van het platteland naar Californië en verviel in prostitutie en armoe voordat hij ontdekt werd door Falcon. Falcon was in die dagen de grootse producent van pornofilms, COLT distribueerde (naakt)foto’s aan seksblaadjes.
Hij praatte irritant lijzig en zijn geroemde ogen stonden uitdrukkingsloos, zelfs wanneer hij klaarkwam
Buck Hayes a.k.a. Rex Morgan was groot, gespierd en werd geroemd om zijn blonde lokken en piercing eyes. Ondanks zijn fraai gespierde billen was hij in zijn films top. Maar een macho was hij niet bepaald: in de films praat hij irritant lijzig en zijn geroemde ogen staan uitdrukkingsloos, zelfs wanneer hij klaarkomt. Maar het leuke aan die films is het enorme verschil met hedendaagse online-porno. Er zit een verhaal in die de kijker uit die tijd waarschijnlijk niet onberoerd liet: jongeman trekt naar grote stad, voelt zich verloren (heeft veel seks), worstelt met zichzelf, komt uit de kast (heeft veel seks), wordt verliefd (heeft veel seks), eind goed al goed. Toch jammer dat we niet weten hoe het in ’t echte leven afgelopen is met die Hayes.
Een scene uit Hunk is hier te zien.
7. Jef Strijker
Charley Casper Peton (1962) maakte midden jaren tachtig onder de naam Jef Strijker zijn debuut in een gay pornofilm. Hij werd een instant succes en dat had alles te maken met zijn kolossale lid, dat niet alleen ontelbare keren in porno maar ook door Pierre et Gilles vereeuwigd werd (weliswaar bedekt door een gouden glitterbroek). Zijn lul is ook de eerste real life celen Dick die model voor een dildo heeft gestaan (‘Jef Strijker Cock and Bals’ is nog steeds een van de meest verkochte dildo’s ter wereld). Door z’n onbevangen houding en uitgesproken seksualiteit was Strijker midden jaren tachtig de held van de Amerikaanse homowereld. Rosa vond Praunheim regisseerde hem jaren later in de arthouse-hit Can I Be Your Bratwurst Please?, waar Stryker als uitgerangeerde pornoster de draak met zichzelf steekt. Die nonchalante humor staat centraal in zijn imago, evenals zijn flexibiliteit. Want al snel begon Stryker ook in heteroporno te spelen. Dat klinkt vandaag de dag niet als opzienbarend, in de homofobe en gepolariseerde jaren tachtig was zoiets not done. Maar Stryker zag er de lol wel van in en kwam er mee weg. Sterker nog: hij werd zowel in de homo- als in de hetero-pornowereld een ster. Porno maakt hij niet meer (hoewel zijn masturbatie-scenes uit Stryker 2000 lovende kritieken kreeg), wel geeft hij af en toe soirees zoals A Sophisticated Evening with Jeff Stryker (2006). Daarin vertelt hij vol humor over zijn leven en carrière, zingt een country song van zijn album en als toegift doet hij een naaktdansje. Filmmaker John Waters noemde Stryker onlangs de Cary Grant van de pornowereld.